Dziś Dzień Pamięci o Wysiedlonych, mija 80 lat od wysiedleń miejscowej ludności w związku z rozbudową niemieckiego nazistowskiego obozu koncentracyjnego i zagłady KL Auschwitz i kompleksu chemicznego IG Farben Werk Auschwitz.
Wysiedlenia ludności Oświęcimia odbyły się w paru etapach rozpoczętych już w czerwcu 1940 roku. W pierwszej turze od 19 czerwca 1940 roku zostało wysiedlonych ok. 2000 mieszkańców, tak zwanej Osady Barakowej znajdującej się obok przedwojennych koszar Wojska Polskiego oraz budynków Polskiego Monopolu Tytoniowego. Większość budynków, w których zamieszkiwali wysiedleńcy została rozebrana, a pozyskany materiał wykorzystany do rozbudowy obozu. W bezpośrednim sąsiedztwie obozu Auschwitz I rozebrano wówczas ponad sto budynków. Druga fala wysiedleń z Oświęcimia miała miejsce w lipcu 1940 objęła mieszkańców ulic Legionów, Krótkiej oraz Polnej. W listopadzie tego samego roku miało miejsce trzecie wysiedlenie z Oświęcimia, podczas którego usunięto ludność zamieszkałą na lewobrzeżnej dzielnicy Zasolu. Akcję kontynuowano w marcu oraz kwietniu 1941 i również w tym przypadku po deportacjach wyburzano zabudowania mieszkalne zajmowane przez wysiedleńców, a część z nich oddawano personelowi SS oraz volksdeutschom.
Drugi etap wysiedleń został przeprowadzony w marcu i kwietniu 1941 roku. Miał on związek z rozbudową Auschwitz, budową w Brzezince obozu dla 100 tysięcy jeńców wojennych, budową fabryki chemicznej, a także utworzeniem wokół istniejącego już obozu obszaru przeznaczonego na gospodarstwa rolno-hodowlane oraz rybne przeznaczone dla potrzeb załogi SS. W okresie tym, podjęto wysiedlenia z okolicznych wiosek bezpośrednio przylegających do obozu. Wysiedleniami objęto Babice, Brzeszcze Bór i Budy, Rajsko, Brzezinkę, Broszkowice, Pławy, Harmęże. 8 marca 1941 wysiedlono mieszkańców wsi Pławy, których wywieziono do Gorlitz Mieszkańców Boru i Bud (przysiółki Brzeszcz), Harmęż, Rajska, Brzezinki, Babic oraz Broszkowic wywieziono do miejscowości znajdujących się w granicach Generalnego Gubernatorstwa oraz do pobliskich miejscowości na Górnym Śląsku w tym m.in. do Bojszów Jedliny, Woli a także znajdujących się w powiecie bielskim (Dankowic, Osieka, Grojca, Monowitz, Dworów Brzeszcz i Oświęcimia
W ten sposób utworzono zaplanowany obszar buforowy o powierzchni 40 km². Dobytek mieszkańców został zarekwirowany, a ich domy zrównane z ziemią. W Pławach i Harmężach zniszczono w ten sposób ponad 90 procent gospodarstw. W Brzezince z kolei z przeszło 500 budynków mieszkalnych istniejących przed wojną zostało jedynie sześć. W Babicach, Broszkowicach, Borze i Rajsku rozebrano ponad 40 procent domów. Część budynków pozostawiono z przeznaczeniem dla rodzin SS-manów pilnujących obozu oraz Niemców zatrudnionych przy budowie fabryki chemicznej należącej do koncernu IG Farben werk Auschwitz
W sumie w efekcie masowych wysiedleń z Oświęcimia i okolic usunięto około 17 000 Polaków, całkowicie niszcząc osiem wsi. W samym Oświęcimiu pod koniec kwietnia mieszkało jedynie 7600 ludzi, z czego około 90% stanowili Polacy. Do gett deportowano całą żydowską ludność Oświęcimia – łącznie około 7 tysięcy osób.
Mimo trudnych czasów epidemii, delegacje złożyły kwiaty i zapaliły znicze przed pomnikiem – tablicami przy „Bramie Śmierci” KL Birkenau. W upamiętnieniu udział wzięli jako główny organizator Wójt Gminy Oświęcim Pan Mirosław Smolarek i Zastępca Wójta Pani Halina Musiał, Proboszcz Parafii Brzezinka Sławomir Szczotka, Starosta Powiatu Oświęcimskiego Pan Marcin Niedziela wraz z Wicestarostą Pawłem Kobieluszem, delegacja Państwowego Muzeum Auschwitz-Birkenau w osobach Wicedyrektorów Pana Andrzeja Kacorzyka i Pani Anny Skrzypińskiej, delegacja Radnych Gminy Oświęcim na czele z Przewodnicząca Rady Panią Bernadeta Bryzek, Pan Radny Grzegorz Hatłas, Pan Radny Zbigniew Krzemień, Wiceprezes Wojewódzkiego Stowarzyszenia Sołtysów Pan Władysław Zaliński, Przewodnicząca Koła Gminnego Sołtysów Pani Sołtys Babic Anna Sporysz, Sołtys wsi Brzezinka Pan Andrzej Ryszka i Sołtys Pław – Przewodniczący Powiatowego Koła Sołtysów Pan Krzysztof Harmata, Dyrektor OKSiR Gminy Oświęcim Pani Jadwiga Szczerbowska, przedstawiciele lokalnych organizacji społecznych Brzezinki OSP, KGW i Rady Soleckiej, Stowarzyszenie Osób Poszkodowanych przez III Rzesze na Rzecz Budowy KL Auschwitz – Birkenau Pan Jan Kasperczyk wraz z Prezesem Stowarzyszenia Panem Krzysztofem Malickim, Prezes Fundacji Pobliskie Miejsca Pamięci Auschwitz-Birkenau Agnieszka Molenda-Kopijasz, Stowarzyszenie Górników Rencistów i Emerytów Górniczych w Brzezince Pan Zbigniew Malicki.
