17 stycznia 1945 roku, podczas ostatniego apelu wieczornego, w obozie KL Auschwitz-Birkenau zgromadziło się 67 012 więźniów i więźniarek. Właśnie wtedy rozpoczął się dramatyczny exodus – ewakuacja więźniów, która dla wielu okazała się ostatnią drogą. W 80. rocznicę tych tragicznych wydarzeń hołd ofiarom oddali przedstawiciele władz państwowych i samorządowych, dyplomaci Niemiec i Austrii, przedstawiciele organizacji pozarządowych oraz instytucji działających w Gminie Brzeszcze. Wśród delegacji byli również Burmistrz Brzeszcz Radosław Szot oraz radni gminy, którzy złożyli wieńce i zapalili znicze.
79 lat temu, po ostatnim apelu w obozie, rozpoczęła się mordercza ewakuacja więźniów kompleksu KL Auschwitz-Birkenau. SS-mani prowadzili ich pieszo w Marszu Śmierci, kierując kolumny więźniów do Gliwic i Wodzisławia Śląskiego, skąd dalszy transport odbywał się pociągami do obozów w głębi Rzeszy. Wielu z wycieńczonych więźniów nie przetrwało tego morderczego marszu – ginęli z głodu, wycieńczenia, a także od kul strażników.
Między 17 a 21 stycznia 1945 roku przez Brzeszcze przeszło około 25 tysięcy więźniów, w tym także osoby z podobozów KL Auschwitz-Bor/Budy i KL Auschwitz-Jawischowitz. Dla wielu z nich już pierwszy etap marszu okazał się zbyt trudny. Ich ciała, porzucone na trasie, mieszkańcy Brzeszcz grzebali zgodnie z nakazem niemieckiego burmistrza. Łącznie pochowano 18 więźniów – kobiet i mężczyzn – od miejscowości Rajsko przez Brzeszcze po Jawiszowice.
Cmentarz w Brzeszczach stał się miejscem spoczynku wielu ofiar Marszu Śmierci. Wśród pochowanych znajdują się zarówno osoby zidentyfikowane, jak: Alfred Kohn, Balthasar Sauer, Richard Werner czy Anna Weiss, jak i więźniowie, których nazwiska pozostają nieznane. Spoczywają tu także dwie niezidentyfikowane osoby oraz siedem więźniarek.
Cześć ich pamięci!
Podczas uroczystości upamiętniających zorganizowanych przez Fundację Pobliskie Miejsca Pamięci Auschwitz-Birkenau hołd złożyły liczne delegacje. W imieniu Wojewody Małopolskiego uczestniczył Mateusz Hałat, Zarząd Województwa Małopolskiego reprezentowała Iwona Gibas, a konsulaty Niemiec i Austrii – Holger Mahnicke i Martin Gärtner. W wydarzeniu uczestniczyli również przedstawiciele Instytutu Pamięci Narodowej, lokalnych władz samorządowych, Wojskowego Centrum Rekrutacji w Oświęcimiu, a także delegacje organizacji i stowarzyszeń, w tym Towarzystwa Inicjatyw Lokalnych Libero i Stowarzyszenia Przewodników Izraelskich w Polsce.
W imieniu mieszkańców Gminy Brzeszcze wieńce i znicze złożyli Burmistrz Radosław Szot oraz Przewodnicząca Rady Miejskiej Danuta Socha wraz z radnymi: Bogusławą Dudzic, Jackiem Wawro, Krzysztofem Bieleninem i Janem Korczykiem.
