S1- wywłaszczeni mieszkańcy pozostawieni sami sobie

Z dnia na dzień zmienia się lokalny krajobraz, który nas otacza. Z mapy Gminy Brzeszcze znikają kolejne domy.

Na placu budowy, widać pojedyncze osoby, które jeszcze wywożą dobytek całego swojego życia.

W okolicy ulicy Lisica spotykamy małżeństwo w średnim wieku. Widać na ich twarzach zmartwienie. W rozmowie informują nas, że dom lada dzień zostanie wyburzony, a oni musieli wynająć mieszkanie w bloku. Przy domu funkcjonował warsztat, który również stanowił źródło utrzymania rodziny. Zatroskana mieszkanka Jawiszowic, poinformowała nas, że gdyby nie oszczędności i pomoc bliskich to niemieliby się gdzie podziać.

„Mieliśmy przenieść warsztat męża do bloków? My nie dostaliśmy nawet wyceny naszego domu. Musieliśmy wyprowadzić się w ciemno. Podobno wypłaty mają być w pierwszym kwartale 2023 roku, ale czy tak będzie?”- słyszymy zwątpienie w łamiącym się głosie.

W podobnym tonie wypowiadają się inni mieszkańcy Jawiszowic, których spotykamy w rejonie ulicy Olszyny/ Trzciniec.

„Zostaliśmy bez domu, bez środków do życia. Nikogo to nie interesuje. Nikt nas nawet nie zapytał, czy mamy gdzie się podziać, za co wynająć mieszkanie. Do końca listopada podobno mamy dostać wycenę. Domu już praktycznie nie ma. Jak się nie zgodzimy z tą ich wyceną, to możemy się sądzić kolejne 5-10 lat. Mają spec ustawę i ludzi w dupie. Na portalu ogłoszeniowym, ktoś już wystawił moje okna. My nie mogliśmy ich zabrać, ale firma, która zajmuje się rozbiórką robi tu niezły biznes” – informuje 52 letni mieszkaniec Jawiszowic.

Z odpowiedziami na nurtujące pytania wysiedlanych mieszkańców przychodzi radny Gminy Miedźna Pan Łukasz Banaś. Tak- radny z Miedźnej, nie radny z Gminy Brzeszcze. W Gminie Miedźna dwa tygodnie temu odbyło się spotkanie informacyjne dla mieszkańców, w którym udział wzięli przedstawiciele wykonawcy i samorządowcy. W Gminie Brzeszcze nikt o takim spotkaniu nic nie mówi, a brzeszczańscy radni i włodarze zapadli się pod ziemię.

Przedstawiamy zbiór najważniejszych informacji, przygotowany przez radnego ze śląska:

[INFORMACJE OGÓLNE]

Budowa drogi ekspresowej S1 realizowana jest w trybie tzw. specustawy drogowej, czyli ustawy z dnia 10 kwietnia 2003 r. o szczególnych zasadach przygotowania i realizacji inwestycji w zakresie dróg publicznych. Na realizację inwestycji na odcinku przebiegającym m.in. przez teren naszej gminy, inwestor – GDDKiA uzyskał w dniu 12 września 2022 r. decyzję Wojewody Śląskiego o zezwoleniu na realizację inwestycji drogowej (tzw. ZRID). Decyzji tej nadano rygor natychmiastowej wykonalności. Oznacza to tyle, że z chwilą jej wydania inwestor jest uprawniony do realizacji robót budowlanych i nie ma w tym wypadku znaczenia fakt, że decyzja ta nie jest jeszcze ostateczna i prawomocna, tzn. gdyby nawet któraś ze stron postępowania wniosła od niej odwołanie, to nie wstrzymuje to realizacji inwestycji.

[WYWŁASZCZENIA]

Decyzja ZRID zawiera w swojej treści m.in. zestawienie działek, które albo w całości, albo też w części zostaną przejęte pod projektowaną drogę, a ich właścicielem stanie się z mocy prawa Skarb Państwa. Oczywiście wywłaszczenie to odbywać się będzie za należnym odszkodowaniem. Z chwilą wydania decyzji ZRID, akta sprawy zostały przekazane do Oddziału ds. Odszkodowań Śląskiego Urzędu Wojewódzkiego, który będzie prowadził postępowania administracyjne w sprawie ustalenia odszkodowań za przejęte grunty. Mieszkańcy, których domy będą wyburzane, zgodnie ze specustawą drogową oraz wydaną decyzją ZRID, będą musieli opuścić dotychczasowe miejsce zamieszkania najpóźniej w 120 dniu od dnia wydania decyzji, czyli do dnia 10 stycznia 2023 r. W przypadku braku dobrowolnego opuszczenia domów, inwestor będzie uprawniony do przymusowego wejścia do obiektu z Policją i żądać niezwłocznej eksmisji.

[ODSZKODOWANIA]

Wszystkim właścicielom wywłaszczanych nieruchomości przysługują odszkodowania. Postępowania odszkodowawcze prowadzić będzie Zamiejscowy Zespół ds. Odszkodowań w Bielsku-Białej Śląskiego Urzędu Wojewódzkiego. Z uzyskanych informacji wynika, że w pierwszej kolejności, z obiektywnych przyczyn, decyzje ustalające wysokość odszkodowania otrzymają dotychczasowi właściciele nieruchomości zabudowanych budynkami mieszkalnymi.

Zgodnie z przepisami specustawy drogowej, jeżeli decyzji o zezwoleniu na realizację inwestycji drogowej nadany został rygor natychmiastowej wykonalności, decyzję ustalającą wysokość odszkodowania wydaje się w terminie 60 dni od dnia nadania decyzji o zezwoleniu na realizację inwestycji drogowej rygoru natychmiastowej wykonalności. Tym samym, teoretycznie przynajmniej, decyzje w stosunku do właścicieli nieruchomości zabudowanych budynkami mieszkalnymi powinny zostać wydane w listopadzie 2022 r.

Dopiero w następnej kolejności postępowania takie będą prowadzone dla nieruchomości niezabudowanych, przejmowanych pod projektowaną drogę. W ramach prowadzonych postępowań odszkodowawczych, Śląski Urząd Wojewódzki zleci uprawnionym rzeczoznawcom majątkowym sporządzenie operatów szacunkowych, określających wartość przejmowanych nieruchomości. Na tej podstawie wydawane będą indywidualnie, wobec każdego właściciela nieruchomości, stosowne decyzje administracyjne. Od decyzji o ustaleniu odszkodowania, jak od każdej innej decyzji administracyjnej, przysługiwać będzie prawo do wniesienia odwołania.

[BONUSY]

Zgodnie z przepisami specustawy drogowej:

– W przypadku, w którym dotychczasowy właściciel lub użytkownik wieczysty nieruchomości objętej decyzją o zezwoleniu na realizację inwestycji drogowej odpowiednio wyda tę nieruchomość lub wyda nieruchomość i opróżni lokal oraz inne pomieszczenia niezwłocznie, lecz nie później niż w terminie 30 dni od dnia doręczenia zawiadomienia o wydaniu decyzji ZRID – wysokość odszkodowania powiększa się o kwotę równą 5% wartości nieruchomości lub wartości prawa użytkowania wieczystego.

– W przypadku gdy decyzja o zezwoleniu na realizację inwestycji drogowej dotyczy nieruchomości zabudowanej budynkiem mieszkalnym albo budynkiem, w którym został wyodrębniony lokal mieszkalny, wysokość odszkodowania przysługującego dotychczasowemu właścicielowi lub użytkownikowi wieczystemu zamieszkałemu w tym budynku albo lokalu, powiększa się o kwotę 10 000 zł w odniesieniu do tej nieruchomości.

Tym samym każdy właściciel, który dobrowolnie wyda nieruchomość, czyli złoży na piśmie do Generalnej Dyrekcji Dróg Krajowych i Autostrad Oddział w Katowicach oświadczenie o wydaniu nieruchomości, oprócz kwoty ustalonej w decyzji odszkodowawczej, otrzyma dodatkowy bonus pieniężny w wysokości określonej powyżej.

[ZALICZKA]

Na wniosek osoby uprawnionej do otrzymania odszkodowania, za nieruchomości przejmowane na własność Skarbu Państwa, wypłaca się zaliczkę w wysokości 70% odszkodowania ustalonego przez organ pierwszej instancji w decyzji ustalającej wysokość odszkodowania. Wypłata zaliczki następuje jednorazowo w terminie 30 dni od dnia złożenia wniosku. Sytuacja ta dotyczy przede wszystkim dotychczasowych właścicieli, którzy nie będą się zgadzać z wysokością przyznanego odszkodowania, a chcieliby już otrzymać środki finansowe, np. na zakup nowego mieszkania itp. .

[ODSZKODOWANIE ZA DRZEWA ROSNĄCE NA NIERUCHOMOŚCIACH]

Pojawiają się również liczne pytania, dotyczące masowo wycinanej zieleni, w tym drzew na nieruchomościach przejmowanych pod projektowaną drogę S1. Otóż na mocy decyzji ZRID, nowym właścicielem nieruchomości, jak i rosnącej na nich zieleni, staje się Skarb Państwa. Tym samym drewno pozyskiwane z wycinanych drzew również stanowi własność Skarbu Państwa. Niemniej jednak, odszkodowanie za wywłaszczenie nie dotyczy wyłącznie samej wartości nieruchomości, ale też wszelkich innych składników budowlanych, jak ogrodzenia, kostka brukowa z utwardzenia terenu oraz drzewa. Każdy taki składnik zostanie odrębnie wykazany w operacie szacunkowym i na jego podstawie zostanie ustalona kwota odszkodowania. Tak więc za wycinane drzewa pod projektowaną drogę również przysługiwać będzie odszkodowanie.

[ZMIANY W EWIDENCJI GRUNTÓW I BUDYNKÓW ORAZ KSIĘGACH WIECZYSTYCH]

Decyzją ZRID zatwierdzone zostały m.in. podziały nieruchomości. Zmianie ulegną właściciele – z dotychczasowych na Skarb Państwa, numery działek oraz ich powierzchnie. Zmiany te zostaną wprowadzone w prowadzonej przez starostę ewidencji gruntów i budynków z chwilą ostateczności decyzji ZRID, czyli w momencie, kiedy upłynie termin na wniesienie odwołania od decyzji, albo też z chwilą rozpatrzenia wszystkich odwołań. Zmiany te dokonają się automatycznie – dotychczasowi właściciele nie będą musieli zgłaszać ich indywidualnie. Również wszelkie zmiany w księgach wieczystych, jak i koszty tych zmian obciążać będą Skarb Państwa – to inwestor wystąpi do Wydziału Ksiąg Wieczystych Sądu Rejonowego o ujawnienie w księgach wieczystych dokonanych zmian.

[PRZYDATNE TELEFONY]

1. Inwestor zadania: Generalna Dyrekcja Dróg Krajowych i Autostrad Oddział w Katowicach Myśliwska 5, 40-017 Katowice Kierownik Projektu – Pan Adam Stachuła tel.: 32 77 58 915 e-mail: astachula@gddkia.gov.pl

2. Wykonawca zadania: PORR S.A.

Adres biura budowy:

1. Chemików 1B (VIII piętro), 32-600 Oświęcim

Kierownik Budowy – Pan Jarosław Gajewski

tel.: 571 225 478

e-mail: S1-II.Contract@porr.pl

3. Odszkodowania za przejęte nieruchomości: Śląski Urząd Wojewódzki

Oddział ds. Odszkodowań

Zespół do Spraw Odszkodowań II – IFVIIIB

Piastowska 40, 43-300 Bielsko-Biała

p.o. Zastępcy Kierownika Oddziału – Pani Joanna Zioło

tel.: 33 813 62 31